Ángeles Manjarrés fixo dende o CIA de Ourense unha proclama a prol da Intelixencia Artificial equitativa
mércores, 31 de marzo do 2021
A
profesora doutora da UNED, Ángeles
Manjarrés, foi a protagonista a semana pasada dun novo relatorio da
Universidade a Distancia ao abeiro das charlas sobre tecnoloxías
avanzadas do Centro de Intelixencia Artificial de Ourense.
Manjarrés lembrou que a relación entre a Intelixencia Artificial e
os Obxectivos de Desenvolvemento Sustentábel (ODS) frutificou no
concepto igualitario AI4Eq (Artificial Intelligence for Equity),
que constitúe “un enorme ámbito por explorar, con estudo de
experiencias, paradigmas, ferramentas metodolóxicas e técnicas
propias”.
Segundo
fixo saber, cómpre impulsar este concepto de tecnoloxías e equidade
e apoiar directamente na Intelixencia Artificial “paradigmas de
desenvolvemento alternativos, máis resilientes, con énfases na
equidade e na sustentabilidade da vida”.
A
relatora expuxo que a AI4Eq pode “catalizar a necesaria
transformación cara ao mundo equitativo e sustentábel da Axenda
2030”. Engadiu que require un esforzo coordinado multinivel,
multiactor e que implique a investigadores e profesionais da IA, da
ética e, tamén, do mundo da lexislación, dos dereitos humanos, da
innovación, etc. “Deberá implicar tamén a educadores de
múltiples disciplinas; a representantes dos sectores público e
privado, a gobernos e institucións nacionais e internacionais; e ao
terceiro sector e á sociedade civil”, dixo, engadindo que a IA
pola equidade require unha formación de profesionais cuxos
currículos estean aliñados cos obxectivos ODS.
A
maiores, criticou o panorama comunicativo actual relacionado coa
crise sanitaria, un panorama que adoece de “infodemia”, é dicir,
“de desinformación sobre COVID-19 focalizada nos cidadáns máis
vulnerábeis”.
Ao
seu xuízo, un enfoque apropiado das solucións IA para a COVID-19 ha
de ter en conta o seguinte: sensibilidade ao contexto, participación
de expertos locais, avaliación de rumbos en cada etapa do proceso de
desenvolvemento; intercambio de datos e modelos, uso de métodos
híbridos: coñecemento experto e datos clínicos;
reproductibilidade, recompilación de datos suficientes e precisos,
incluíndo raza e etnia, en base a perfís de inmunidade completos
(xenética, factores ambientais, nutrición, localización
xeográfica); e etiquetaxe axeitada e mecanismos de auditoría e
exame de rumbos. Manjarrés sinalou que se están a percibir fallos
de modelos ao avaliar as tendencias de transmisión en Europa e
África, faltan datos sobre asentamentos informais, sen aplicacións
móbiles de rastrexo.
A
doutora sinalou que a Intelixencia Artificial para a Equidade
necesita “ferramentas de intervencións para o desenvolvemento;
técnicas que requiren poucos recursos enerxéticos; ciencia cidadá
e enfoques centrados na comunidade, directrices de Ciencia de Datos;
ferramentas de explicabilidade; técnicas soft-computing; IA
de baixo custe e aberta; sistemas sensíbeis ao contexto e a valores
así como modelos híbridos baseados en datos e coñecemento”.
A
relatora
Tras
iniciar a súa carreira no centro I+D de Alcatel-SESA, Ángeles
Manjarrés foi docente e investigadora do departamento de
Intelixencia Artificial da UNED desde 1992, coa excepción dunha
estancia post-doutoral en INRIA-IRISA, en Rennes (Francia).
A
súa investigación en Intelixencia Artificial céntrase actualmente
no eido das ontoloxías e os Sistemas Recomendadores Educativos
Personalizados en plataformas de aprendizaxe en liña, e en robótica
educativa.
Participou
en numerosos proxectos nacionais e internacionais no contexto da súa
colaboración co grupo AdeNu (Adaptive Dynamic online Educational
systems based oN User modelling) da UNED, cuxa actividade xera
unha importante produción científica.
Desde
o ano 2000 realiza investigacións en innovación educativa para o
desenvolvemento humano e a sustentabilidade, en colaboración con
ONGD.
Desde
2006 pertence ao grupo EDTIC, Educación para o Desenvolvemento na
área das TIC, adscrito ao Centro de Innovación en Tecnoloxías para
o Desenvolvemento Humano da UPM, e desde 2016 a COETIC, grupo de
innovación docente para o desenvolvemento da competencia ética e
cívica e as metodoloxías baseadas na comunidade na educación
superior da UNED.