Investigadores dos nosos campus impulsan unha aplicación web para loitar contra a desinformación política
venres, 21 de xaneiro do 2022
- O grupo da UVigo, formado por Julia Fontenla, Mónica Valderrama, Xosé Rúas, Talía Rodríguez, Iván Puentes e Montse Vázquez
As
nosas
tres universidades presentaron este 21 de xaneiro os detalles dun
proxecto tecnolóxico (DEBATrue) que axude a separar, na
información política, o gran da palla. Máis polo miúdo,
trátase dunha iniciativa para crear unha aplicación web que permita
automatizar a detección de informacións falsas. Posibilitaría
cousas como saber se as afirmacións dun representante política nun
debate son certas ou non. DEBATrue xunta un destacado grupo de
especialistas dos nosos campus no desenvolvemento de aplicacións
informáticas, en minería de datos en redes sociais e modelos de
confianza e reputación, así como no ámbito da ciberseguridade e as
conspiracións.
Este
é o principal obxectivo do proxecto DEBATrue, que, co
financiamento do Ministerio de Ciencia e Innovación, coordinan os
investigadores do grupo CP2, da Facultade de Ciencias da Comunicación
da Universidade da Coruña, Xosé Rúas e Ana Belén Fernández
Souto.
Vinte
investigadores e investigadoras de diferentes ámbitos integran o
equipo de traballo, entre os que están os docentes da UDC Laura
Milagros Castro, David Cabrero, Natalia Quintas, José Ángel Holgado
e José Manuel Lage, da Universidade da Coruña; así como os
investigadores da UVigo Manuel Pérez Cota, Montse Vázquez, Iván
Puentes, Yolanda Blanco, Andrés Mazaira, Mónica Valderrama, Talía
Rodríguez e Julia Fontenla; aos que se suman os investigadores
Francisco Javier Paniagua, da Universidad de Málaga; Concepción
Pérez, da Universidad de Sevilla; Paulo Carlos López, da USC;
Alejandro Romero, da Universidad de Granada; e o coronel Ángel
Gómez, experto en análise xeopolítica.
Segundo
informan dende a Universidade da Coruña, esta iniciativa está
dirixida “a contribuír á loita contra a desinformación a través
da identificación de datos falsos que poidan desvirtuar a calidade
democrática e alterar o normal desenvolvemento do proceso
electoral”. O propósito específico do proxecto, que se desenvolve
ata 2023, é “tratar de sumar aos actuais procesos manuais de
verificación, unha aplicación dixital que automatice parte dese
proceso, contribuíndo a que se acelere a comprobación e
verificación da información e poidan rebaterse, antes de que se
viralicen, as posíbeis afirmacións falsas ou inexactas realizadas
no transcurso dun debate electoral”.
Seleccionado
na convocatoria Prueba de Concepto do Ministerio de Ciencia e
Innovación, DEBATrue. Lucha contra la desinformación y criterios
de valor en los debates electorales en televisión y medios
digitales: plataforma de verificación y blockchain é froito dos
esforzos en transferencia tecnolóxica do noso tecido investigador,
que, neste caso concreto, quixeron poñer o seu coñecemento ao
servizo da cidadanía para dar forma a unha plataforma de
verificación de acceso libre e gratuíto. Trátase, así mesmo,
dunha iniciativa derivada da investigación sobre debates electorais
televisados DEBATv, que o grupo CP2 desenvolveu no marco do programa
Retos de la Sociedad.
Co
“propósito tanto de identificar posíbeis afirmacións falsas no
propio debate, como aquelas que a raíz deste poidan xurdir nas redes
sociais”, o proxecto abrangue a aplicación de técnicas e
ferramentas de aprendizaxe automática ou Machine Learning
aos procesos de verificación de datos, así como a creación dun bot
de análise conversacional e medición da actividade e impacto na
rede social Twitter dos debates televisivos. A través destas
ferramentas, buscarase tratar de “automatizar ou semiautomatizar
este proceso de verificación de datos”, explica Rúas, que matiza
que o proxecto implicará tanto o traballo con “datos de grao 1”,
aqueles que poden comprobarse en bases de datos de acceso público,
como con informacións “de grao 2”, que obrigarían xa “á súa
comprobación de forma manual”.
A
nivel tecnolóxico tamén botará man do que se coñece como cadea de
bloques (blockchain) na procura de achegar “un sistema de
verificación de información aberto e descentralizado, creado sobre
principios de gobernanza éticos e transparentes e sustentado en
datos de acceso aberto”. Deste xeito, como recolle a memoria,
proxéctase que esta ferramenta en liña permita non só coñecer que
informacións son verdadeiras, falsas, incertas ou inexactas, senón
poder tamén acceder á fonte orixinal ou proba de veracidade, como
serían as bases de datos que xustificarían a exactitude ou
inexactitude da afirmación.
Segundo
explica Laura Castro, profesora da área de Ciencia da Computación e
Intelixencia Artificial na Facultade de Informática da UDC, “desde
a parte informática, o que máis me gusta deste proxecto é que
temos como obxectivo principal que a validación da información,
fact-checking, sexa explicada ás persoas que vaian usar a
plataforma; é dicir, non só axudar á xente a saber se unha
afirmación ou dato ten base e se pode contrastar, senón que se
saiba como, de que xeito, o sistema chega a esa conclusión. Estamos
rodeadas de algoritmos que toman decisións que ninguén nos explica:
en cambio, DEBATrue vai aportar á cidadanía unha nova
ferramenta software na que non imos ter que confiar, senón que vai
ser transparente en todo o que fai desde o seu deseño”.