Unha tecnoloxía para axudar a golfiños varados leva o premio absoluto na Galiciencia

A Tecnópole xa deu a coñecer os proxectos premiados na nova edición de Galiciencia, a feira da mocidade argalleira e científica, que se desenvolveu esta semana na sede do Parque Tecnolóxico de Galicia en Ourense. Finalmente a proposta gañadora absoluta foi un dispositivo salvavidas para golfiños varados, deseñado por dous estudantes vigueses. O sistema desenvolvido por Carlos Fole, Jaime Alonso, Miguel Herranz e Mateo Martínez do Colexio Montecastelo de Vigo, foi o mellor valorado polo xurado entre os 50 proxectos que competían polo premio final, dotado con 1.000 euros para financiar a súa participación noutra feira científica de carácter estatal, a Exporecerca 2018 (Barcelona).
Durante os tres días que durou a Galiciencia pasaron pola exposición de proxectos e as actividades paralelas máis de 2.000 visitantes. O evento, como dixemos, estivo organizado por Parque Tecnolóxico de Galicia-Tecnópole, coa colaboración da Consellería de Economía, Emprego e Industria e a Fundación Española para a Ciencia e a Tecnoloxía (FECYT).
O innovador dispositivo merecedor do máximo galardón ten como principal obxectivo minimizar o varado de arroaces e outras especies de delfíns nas costas galegas, pero tamén permite facer un seguimento dos exemplares que transitan polo mar galego e rexistrar así as súas rutas máis habituais. Os alumnos, que bautizaron o seu invento co nome de SISEDE (Sistema de Seguimento de Delfíns), programaron un hidrófono para mergullalo no mar de maneira que, mediante a captación do son que emiten os golfiños, permita seguilos e emitir alertas á Coordinadora para o Estudo dos Mamíferos Mariños (CEMMA) e ao 112 cando se detecte que entran en zonas de perigo de varado.
Ademais, desenvolveron una aplicación móbil para que calquera poida fotografar a aparición de arroaces ou mesmo un varamento e enviar a imaxe cos datos de situación. Todo isto, en palabras dos seus creadores, “permitirá, ademais de salvar a vida de moitos golfiños, trazar mapas de tránsito destes cetáceos nas nosas costas ou en calquera outra na que se utilice o sistema, co obxectivo de restrinxir o tráfico marítimo nestas zonas concretas”.
O segundo premio, dotado con 500 euros para asistir á feira científica vasca homóloga da Galiciencia, correspondeulle ao estudo de Martín Ansia e Miguel Rodríguez, das Aulas Tecnópole, sobre os metais de sacrificio, utilizados para protexer contra a corrosión as estruturas metálicas ao aire libre, como os bancos dos parques. O equipo cubriu 18 placas de ferro con tres metais de sacrificio (magnesio, aluminio e cobre) e recubriunas cun ácido de PH alto. Co paso dos días descubriron que o que mellor protexe é o magnesio. A partir del, crearon un líquido protector anti-corrosión que puxeron a proba con éxito sobre pezas do mobiliario urbano de Ourense, coa vantaxe engadida de que é máis económico que os que se poden atopar no mercado.
En terceiro lugar quedaron Arnau Visuña e Adrián Aira, do CPI Poeta Uxío Novoneyra (Seoane do Courel, Lugo), que se propuxeron coñecer a fondo a poboación de bolboretas na aldea de Froxán, comparando a súa biodiversidade en dous hábitats diferentes. O equipo tomou mostras durante un ano, dende setembro de 2016 ata setembro de 2017, das bolboretas de día dun ecosistema de bosque mixto (sobreiras e castiñeiros) e dunha zona de prados sen rega (campazos). A mostraxe realizouse ao longo dun traxecto de 430 metros, fotografando todos os individuos atopados neles, e conclusión foi que a biodiversidade é lixeiramente maior no bosque que nos campazos. O equipo recibiu 200 euros para cubrir os gastos da súa participación no programa de actividades organizados polos Museos Científicos Coruñeses con motivo da Semana da Ciencia.
Mencións especiais
De xeito complementario, entregáronse varias mencións especiais por categorías. A radiografía dun cigarro de Ángela Reboredo e Andrea García, do IES Aller Ulloa de Lalín, foi recoñecida como o proxecto cunha mellor presentación e comunicación oral.
Como proxecto máis innovador, foi premiado o invernadoiro con autorrego de auga de mar, de Laura Costas e Inés Castro do Colexio Alborada de Vigo.
O proxecto de modificación xenética dun fungo desenvolvido por Carlos Casquero e Santiago Janeiro, do Colexio Internacional SEK-Atlántico de Poio (Pontevedra), foi distinguido polo método científico e proceso de investigación mellor definido.