Cibercarracho, elixida Palabra do Ano 2023

Nesta recta final de ano a Real Academia Galega (RAG) achegounos novamente unha das nosas votacións preferidas na Rede: a elección da que sería a palabra galega do ano. Este ano competían os seguintes termos: biodiversidade, cibercarracho, cooficialidade, dereitos humanos, educación emocional e feitiño. Finalmente a gañadora foi cibercarracho, en palabras da RAG “un neoloxismo que tira do humor para alertar dos riscos da ciberdelincuencia”.
Foi a voz máis votada na iniciativa organizada pola Real Academia Galega e a Fundación Barrié a través da páxina web (Portal das Palabras) que promoven ambas as institucións para a divulgación do léxico galego. Por certo que a RAG e a Barrié colaboran tamén na aplicación de xogos do Dicionario Ximnasio Léxico, dispoñible de balde para dispositivos Android e iOS.

Ciberdelincuente

Segundo lembran as dúas institucións, o lema ciberdelincuente figura dende hai un tempo no Dicionario da Real Academia Galega para designar a persoa que comete un acto delituoso por medio das Tecnoloxías da Información e da Comunicación (as TIC), pero, explican, “a inventiva para sensibilizar sobre o problema dos ciberataques e outros delitos informáticos creou nos últimos meses un neoloxismo de rexistro coloquial que tira do humor para gañar eficacia neste desafío: cibercarracho,. Finalmente foi este termo o elixido como Palabra do Ano 2023 e fíxoo “nun momento en que grandes empresas de múltiples sectores e institucións públicas e privadas de todo o mundo están a ser obxecto de graves agresións deste tipo de delicuentes, que tamén afectan cada vez máis particulares”.
O vocábulo fíxose con máis do 40 por cento dos votos rexistrados na votación organizada dende o Portal das Palabras. A segunda voz máis apoiada foi feitiño,, con algo máis do 30 % dos votos, seguida de biodiversidade, dereitos humanos, educación emocional e cooficialidade.
Cibercarracho fórmase partindo do prefixo ciber-, resultante do acurtamento cibernético, e o substantivo carracho, que nomea un arácnido da orde dos ácaros do que existen varias especies e que se alimenta do sangue de mamíferos e aves, tamén denominado carracha, carraza, carrapato ou carrapata.
A RAG e a Fundación Barrié engaden que “a idoneidade de elixir este becho capaz de transmitir distintas enfermidades para se referir a quen delinque dá conta o refraneiro, que confirma a mala sona da que gozou tradicionalmente”. As molestias e os danos que ocasionan as carrachas reflíctense en proverbios como Gando cativeiro, de carrachos cheo ou Ano pobre e ovella fraca, todo é carrachas. E as calidades negativas que se lles atribúen tamén están presentes nesoutro dito que se aplica a quen presume do que non ten: Chufa, carracha, que logo vén o verán!
O novo termo Cibercarracho, únese á lista de palabras incorporadas ao Dicionario en datas recentes relacionadas cos riscos das novas tecnoloxías, entre elas ciberdelincuente, xunto a outras formadas a partir do mesmo prefixo como ciberdelito, ciberataque, ciberseguridade ou ciberacoso.
Cibercarracho, é a décima Palabra do Ano en galego escollida na votación popular promovida polo Portal das Palabras. Nas edicións anteriores fórono comadre (2022), tanxugueiras (2021), nós (2020), sentidiño (2019) deseucaliptización (2018), afouteza (2017), irmandade (2016) —coincidindo co centenario das Irmandades da Fala—, refuxiado, (2015) e corrupción (2014).