Colle impulso dende a Uvigo a plataforma DEBATrue para detectar datos falsos nos debates políticos

O proxecto DEBATrue, no que traballan investigadores da Universidade de Vigo (a través do grupo CP2, coordinador da iniciativa) ten o obxectivo central de crear unha plataforma web de verificación de información orientada ao debate político. Ao seu abeiro traballan especialistas en comunicación, desenvolvemento de aplicacións informáticas, minería de datos, modelos de confianza e reputación ou ciberseguridade de seis universidades. Gran parte deles reuníronse este luns 27 de xuño na Facultade de Ciencias Sociais e da Comunicación do Campus de Pontevedra nunha xornada técnica dirixida a pór en común os avances na creación da plataforma.
Será un sistema de fact-checking que combinará un proceso de comprobación automática de parte da información coa incorporación da tecnoloxía de cadea de bloques (blockchain) no traballo das e os verificadores. Ademais de para a posta en común destes avances, esta xornada tiña tamén por obxecto coñecer o funcionamento doutras iniciativas de verificación, grazas á participación do responsábeis de Innovación da axencia Efe, Javier Marín, e de TVE, David Corral.
Seleccionado na convocatoria Prueba de Concepto do Ministerio de Ciencia e Innovación e coordinado polos investigadores do grupo CP2 Xosé Rúas e Ana Belén Fernández Souto, deste proxecto forman parte tamén os investigadores da Universidade de Vigo Manuel Pérez Cota e Andrés Mazaira, responsábeis na xornada deste 27 de xuño de presentar os traballos que se están a impulsar para o propio desenvolvemento técnico da plataforma e para a incorporación da tecnoloxía da cadea de bloques, que permitirá garantir “que o proceso de verificación é inalterábel e inmutábel”, como salienta Mazaira.
Coa participación dos tamén investigadores da UVigo Montse Vázquez, Iván Puentes, Yolanda Blanco, Mónica Valderrama, Talía Rodríguez e Julia Fontenla, o equipo de traballo de DEBATrue complétase cos docentes da Universidade da Coruña Laura Milagros Castro, David Cabrero, Natalia Quintas, José Ángel Holgado e José Manuel Lage; así como os investigadores Francisco Javier Paniauga, da Universidad de Málaga; Concepción Pérez, da Universidad de Sevilla; Paulo Carlos López, da USC; Alejandro Romero, da Universidad de Granada, e o coronel Ángel Gómez, experto en análise xeopolítica.
Unha plataforma “semiautomática”
Dando continuidade ao proxecto de investigación sobre debates electorais televisados DEBATv, que o grupo CP2 desenvolveu tamén co financiamento do Ministerio de Ciencia e Innovación, un dos obxectivos de DEBATrue é “contribuír á identificación de datos inexactos ou falsos nos debates electorais”. Amais, búscase tamén que a plataforma poida contribuír á identificación de informacións falsas noutros ámbitos. Nese senso, o obxectivo é que a plataforma poida operar con “diferentes fontes”, desde as declaracións en debates electorais ou en medios de comunicación, ás recollidas nos diarios de sesións do Congreso ou dos parlamentos autonómicos. “Trátase dun ámbito no que unha parte do equipo xa ten traballado dunha forma máis manual, o de coñecer en que medida no debate político se utilizan datos e en que medida eses datos son veraces”, explican.
Por outra banda, un dos principais retos dun proxecto que concluirá en 2023 é o de xerar unha “plataforma semiautomática”, como explica Rúas, de tal xeito que unha parte das afirmacións realizadas polos políticos e políticas poidan ser contrastadas de forma automática, a través de técnicas de aprendizaxe-máquina. Porén, como apunta Mazaira, o grao de automatización depende en gran medida “do tipo de información” ao que sexa preciso acceder para corroborar a veracidade das afirmacións. Para que esta poida levarse de xeito automatizado é preciso, explica, que poidan comprobarse en fontes oficiais que conten con interfaces de programación de aplicacións (APIs), das que xa dispoñen, por exemplo, organismos como o Instituto Nacional de Estadística (INE) ou o Instituto Galego de Estatística (IGE).
“Imos utilizar diferentes recursos dixitais interconectados entre eles para verificar a información”, explicou neste encontro o catedrático Manuel Pérez Cota, responsábel de presentar os traballos que se están a levar a cabo para a posta en funcionamento dunha plataforma que, lembrou, implicará “manexar unha cantidade de datos enorme”.