Valentín García: “Debemos ter claro que o galego é útil para calquera ámbito científico ou tecnolóxico”
mércores, 13 de novembro do 2019
A nosa nova cita con Valentín García, secretario xeral de Política
Lingüística, xira unha vez máis arredor das redes, do galego e de
como seguir sendo o que somos nun mundo tecnolóxico, universalizado
e conectado. Segundo nos conta o propio Valentín, todos estes
asuntos de interese van seguir dando que falar con esta recta final
final de 2019 e cos comezos de 2020, punto de inflexión no que
seremos testemuñas de máis ferramentas tecnolóxicas para
visualizar, preservar, reivindicar, protexer e, sobre todo, divulgar
as cousas que integran a nosa cultura.
-Valentín,
é posíbel vivir tecnoloxicamente en galego? Cre que a Rede, en
termos xerais, satisfai as demandas lingüísticas que as galegas e
os galegos lle poidamos facer?
-En
liñas xerais, é posible vivir tecnoloxicamente en galego para a
maioría da poboación, pero iso non significa que non teñamos
carencia ningunha nin que non haxa que traballar para seguirmos
avanzando. O galego está bastante ben situado no ámbito da
tecnoloxía en relación a outras linguas do seu mesmo número de
falantes, mesmo cando algunhas delas son linguas oficiais de todo un
Estado, pero evidentemente temos máis dificultades ca as linguas
máis grandes, sobre todo cando nos referimos ás tecnoloxías que
teñen que ver co recoñecemento da voz, cada vez máis presentes nas
nosas vidas. Aí, contar con millóns e millóns de falantes que
eduquen as máquinas é unha vantaxe evidente.
-Cónstanos
que a Secretaría Xeral de Política Lingüística é un dos
organismos galegos que máis esforzos envorca en permitir a
posibilidade de facermos vida dixital en galego. Porén, os esforzos
e recursos postos en xogo pola Secretaría Xeral (individualmente ou
colaborando con outras entidades e asociacións) actualízanse cada
pouco. Que novidades nos está a deparar 2019 neste senso e que
cousas novas traerá 2020?
-No 2019 presentamos un novo curso en liña de lingua galega
orientado a adquirir as destrezas necesarias para alcanzar un nivel
Celga 3 e en decembro empezará a funcionar Galicia Nomeada,
unha aplicación móbil colaborativa para a recolleita,
xeorreferenciación e difusión global da microtoponimia galega na
que están traballando a Xunta e a Real Academia Galega.
Para 2020 seguiremos ampliando a oferta de formación a distancia,
aproveitando as posibilidades que nos brindan as tecnoloxías da
comunicación, e temos pensado publicar un novo curso en liña para o
Celga 2. Ademais, estamos traballando para poder presentar novas
funcionalidades do portal xurídico Lex.gal e noutro curso de galego
a distancia para a formación inicial de poboación inmigrante
adulta.
Aínda que este tipo de aplicacións e de recursos son o máis
visible, eu quixera resaltar tamén o traballo de investigación
constante e calada que se fai desde o Centro Ramón Piñeiro, cuxas
bases de datos están a disposición das empresas que queiran
desenvolver tecnoloxías da fala na nosa lingua.
-Que
lle pediría vostede a 2020 en materia de tecnoloxías, cultura
galega, lingua e dixitalización?
-Pois
eu creo que é importante que todos os galegos e galegas avancemos no
aproveitamento das posibilidades que temos neste momento de uso da
nosa lingua en Internet para que as empresas tecnolóxicas descubran
o valor que temos como mercado. Se somos galegofalantes, pero sempre
facemos as nosas buscas de
Google en castelán, por exemplo, Google pensará que non paga a pena
o galego; se todos os galegos
empregamos a nosa lingua sempre que poidamos, aumentaremos o seu
valor para as empresas e, nun círculo e retroalimentación, estas
ofrecerannos novas posibilidades de empregar
o idioma propio de Galicia.
-Lingua
de Namorar, o certame en liña de mensaxes de amor que impulsa a
Secretaría Xeral, é xa un clásico dos nosos concursos
tecnolóxicos. Trátase dunha iniciativa que tenta normalizar tres
cousas que cremos que pagan a pena: expresarnos en galego, comunicar
libremente e sen prexuízos o noso sentir amoroso e apostar polas
novas tecnoloxías como vehículo válido de comunicación e
creatividade. Cal cre vostede que será o seu legado? Será Lingua
de Namorar algo do que se lembren con agarimo as vindeiras
xeracións?
-Eu
coido que si, porque neste momento conta cunha gran aceptación. Son
moitos os mozos e mozas que participan, ben presentando mensaxes, ben
votando polas súas favoritas. Coido que conecta cun novo xeito de
expresarse, caracterizado pola brevidade e a intensidade das
comunicacións tecnolóxicas, e espero que deixe pegada no sentido de
que sirva para animar á xeración de persoas que son mozos e mozas
agora a que usen a lingua propia de Galicia nas redes sociais e, en
xeral, nas súas interaccións coa tecnoloxía.
-Política
Lingüística ten axudado ao éxito de Puntogal e a consecución do
dominio galego. Gústanos, cada pouco, facer balance do acadado neste
punto...
-O
.gal medra amodo pero dunha maneira constante e sostida, así que
estamos bastante satisfeitos. A Asociación Puntogal continúa a
difundir o dominio mediante distintas iniciativas asociadas a datas
puntuais, como o 17 de maio, que nós procuramos visualizar. Por
outra banda, continuamos traballando para favorecer a incorporación
ao dominio .gal de todos os concellos pertencentes á nosa Rede de
Dinamización Lingüística. Na programación anual da Rede, cuxa
próxima edición se elaborará no mes de decembro, os técnicos
adoitan incluír algunha acción relativa á expansión de .gal
-Este
mes de novembro as bibliotecas van conmemorar o mes da ciencia en
galego. Vai ser un programa ateigado de divulgación,
espectáculos de maxia, obradoiros, relatorios, contacontos e
conferencias. Cales son as motivacións que alentan este programa
co-impulsado pola Secretaría Xeral de Política Lingüística? Até
que punto resulta positiva a confluencia destes dous tipos de
divulgación entre as novas xeracións: a do uso do galego e a
científica?
-É
importante que toda a sociedade teña claro que o galego é unha
lingua que se pode empregar en calquera ámbito e, por suposto, tamén
no científico e no tecnolóxico. Se non se fai tanto como nos
gustaría, non é por razóns inherentes á propia lingua, senón por
circunstancias externas que, neste momento, están favorecendo o uso
do inglés na investigación ao longo e largo do mundo.
Queremos
comezar desde a base, fomentando as vocacións científicas en
galego, e facémolo a través de dous instrumentos: o ensino e a
dinamización lingüística. No ensino regrado, algunhas materias
científicas, como Bioloxía e Xeoloxía, impártense na lingua
propia de Galicia. Como temos un sistema de ensino bilingüe, outras
impártense en castelán. Con todo, é importante transmitir a idea
de que calquera idioma serve para calquera área. Aínda que o
alumnado reciba as clases de Física en castelán, debe saber que se
pode facer física en galego. Para iso temos as actividades de
dinamización. A divulgación científica en galego permite que os
rapaces e rapazas amplíen o seu dominio da lingua e experimenten
directamente que poden entender e transmitir conceptos científicos
na fala de Rosalía de Castro. Se, ademais, a través destas
actividades fomentamos o interese pola ciencia en si mesma, estamos
dobremente satisfeitos.
-Brevemente,
que papel vai xogar a Secretaría na longa listaxe de actividades que
están a coller corpo dende múltiples frontes para celebrar o
Xacobeo 21, que está xa, coma quen di, á volta da esquina?
-A
Secretaría Xeral de Política Lingüística forma parte da
Consellería de Cultura e Turismo, que é a encargada de coordinar o
Xacobeo 21, así que traballará tamén neste proxecto que é un dos
prioritarios da dita
consellería. Para
empezar, as accións
de dinamización lingüística que vai desenvolver a Secretaría
Xeral van incorporar contidos transversais cun marcado carácter
xacobeo. Pero
ademais Política
Lingüística terá un papel importante na
edición e publicación dos materiais do Xacobeo a
promoción e difusión
exterior da lingua galega
no marco desta celebración,
así que se esforzará por
darlle visibilidade á lingua e proxectala cara ao exterior
aproveitando o cada vez
maior número de visitantes, peregrinos e turistas, que están
elixindo Galicia como destino.
Permítame
lembrarlle que dentro
do Plan Estratéxico do Xacobeo 21 a lingua figura como un dos polos
de atracción dun turismo que é fundamentalmente cultural. Un
60% dos turistas que nos visita manifesta que o fai por motivos
culturais e esa é unha grande oportunidade para o
galego.
Aínda
hai uns meses unimos a preparación do Xacobeo coa promoción
exterior da lingua, durante o I Simposio Internacional Os Centros de
Estudos Galegos Camiño do Xacobeo 21. En febreiro deste ano, en
colaboración co Servizo de Normalización dun dos concellos da Rede
de Dinamización Lingüística, Redondela, organizamos unha xuntanza
cos hostaleiros
da vila onde tratamos as potencialidades do patrimonio lingüístico
galego para atraer turistas e peregrinos durante a celebración do
Xacobeo 21.