A Oficina de SL das Universidades Galegas expón os porqués de estarmos á cabeza do Estado en software libre nos campus
venres, 18 de outubro do 2013
- Marcos Fernández e Rafael RodrÃguez, na sede da Oficina na Universidade da Coruña
Recentemente os
responsábeis de PortalProgramas.com
presentaron a súa edición do seu Ranking
de Universidades en Software Libre (RuSL), un estudo no que saen
especialmente ben paradas as nosas institucións educativas
superiores,
tal e como sinalamos en Código Cero este mes de maio, facendo
fincapé no posto acadado pola Universidade da Coruña (o terceiro),
seguida da de Santiago (no sexto) e a de Vigo (no noveno). Logo da
presentación do estudo, como é lóxico, viñeron a análise e a
procura de máis información complementaria que responda aos porqués
do compromiso especialmente firme dalgunhas universidades polo código
aberto. Froito desta investigación posterior é a interesante
entrevista que reproducimos a continuación, feita por Carlos Cruz
(membro do Observatorio de PortalProgramas) a Rafael RodrÃguez
Gayoso, coordinador da Oficina de Software Libre das Universidades
Galegas. Lembrar que a nosa Comunidade é a segunda, arestora, na
listaxe de Comunidades que apostan pola programación aberta.
A entrevista, que
tivo un paso previo no coloquio mantido entre o dito portal e Juan
Julián Merelo Guervós (director
da Oficina de Software Libre da Universidade de Granada, primeira
clasificada no RuSL por segundo ano consecutivo),
céntrase en boa medida en avaliar o traballo despregado pola dita
oficina galega, o
órgano universitario de promoción do software libre que centraliza
os recursos das tres universidades
de Galicia (a Universidade da Coruña, a de Vigo e a de Santiago de
Compostela), e que se insire dentro do Consorcio
de Universidades Galegas. O RuSL
deste ano semella reflectir que o traballo desta OSL (común para as
universidades galegas) fornece o efecto desexado, xa que as tres
universidades escalaron posicións notábelmente
respecto ao ano pasado. A
de Vigo atópase na novena posición, a de Santiago de Compostela
tres postos por enriba (nun sexto lugar) e a Universidade da Coruña,
na que se
centra en boa medida a entrevista,
ostenta unha merecida terceira posición no podio da listaxe.
Lembrar
que RodrÃguez Gayoso é
membro activo da comunidade de software libre galega, e presidente da
asociación de usuarios de GNU/Linux MeLiSA.
Salienta a formación e promoción do software libre como a mellor
canle para a difusión do coñecemento aberto, fronte a polÃticas
institucionais impositivas.
-A
Oficina de Software Libre das Universidades Galegas é un organismo
centralizado e inserido no Consorcio para o desenvolvemento de
aplicacións para a Xestión Universitaria. Que beneficios se poden
obter dunha OSL compartida e centralizada?
-O
feito de integrar a OSL entre as tres universidades galegas axuda a
aproveitar as mesmas actividades de difusión entre as universidades,
co aforro en recursos que supón isto. Por exemplo, ofértanse cursos
para formar ao persoal PAS (Persoal de Administración e Servizos)
das tres universidades a xeito de teleformación.
-ManterÃa
a mesma efectividade unha OSL compartida por máis universidades
españolas? Considerades que o modelo da OSLUG é exportable a outras
Comunidades Autónomas?
-Por
suposto que o modelo poderÃa integrar a máis universidades, dado
que moitas actividades de difusión poden ser reempregadas. Non
cremos que o modelo galego sexa exclusivo ou diferente ao de calquera
outra comunidade española. Consideramos que o modelo da OSL das
Universidades Galegas pode ser perfectamente exportable ao resto do
territorio nacional.
-A
UDC conta cun gran apoio institucional para o fomento do Software
Libre, que medidas e polÃticas institucionais salientariades?
-A
UDC vén apoiando sistematicamente todas as accións de promoción do
software libre, con cesión de infraestruturas e soporte económico
ás asociacións de estudantes, como GPUL, que leva en funcionamento
desde 2008 e realiza un gran número de eventos de promoción e
formación. A UDC optou pola vÃa da formación e a promoción para a
difusión no canto da imposición mediante polÃticas institucionais.
Unha das accións máis salientadas é a introdución de probas de
software libre nas probas de acceso do persoal de administración e
servizos. Arestora, a colaboración coa AMTEGA (Axencia para a
Modernización Tecnolóxica de Galicia) vai facer máis doado o labor
de promoción.
-O
compromiso da UDC co software libre vai alén do campus, por exemplo,
con eventos de asesorÃas a empresas e convenios de prácticas con
empresas de software libre. Considerades que o tecido empresarial
galego se amosa a prol de adoptar ferramentas de código aberto e
licenzas libres?
-A
OSL colabora de maneira activa con AGASOL
(Asociación Galega de Empresas de Software Libre), e a relación
entre as empresas asociadas e as universidades é moi estreita. De
feito, gran parte das mesmas nacen de proxectos con base
universitaria. Os últimos estudos en materias de presenza de
programación aberta
nas empresas (desenvolvidos polo OSIMGA)
indican que a presenza de
aquela é cada vez
maior no tecido empresarial galego que se caracteriza por unha grande
importancia presencial na PEME. Un 73,9% das empresas de Galicia
empregan o software
libre,
e no sector tecnolóxico esta cifra sobe ao 82%. Estes estudos tamén
achegan datos indicando que as principais causas para non empregar
software
libre
(da escasa porcentaxe de empresas que non o usan) parten do
descoñecemento, a falta de información ou o risco percibido ao
cambio. Desde a Universidade, como formadores dos futuros
profesionais, podemos afirmar que os futuros e actuais egresados
están formados para dar soporte e desenvolver en tecnoloxÃas
abertas, e isto debe ser percibido asà polas empresas. Por exemplo,
na Facultade de Informática, a maior parte da docencia realÃzase
sobre tecnoloxÃas abertas e en contornas de programación libres. O
software
libre
non é só o futuro, ten pasado e xa está presente en todas partes.
-A
UDC salienta tamén polos seus elevados Ãndices de colaboración
interna e externa. É o software
libre un eido
especialmente ligado á colaboración? Os grupos de investigación da
UDC adoitan traballar coordinados? Valorades algunha distinción
entre colaboracións nacionais e internacionais?
-Na
UDC, e en particular na Facultade de Informática, existiu unha
traxectoria de colaboración natural en proxectos libres. No eido
académico sempre se fomenta a colaboración en equipos
multidisciplinares e a realización de proxectos en colaboración
internacional. Cando os ámbitos de investigación están aliñados
co desenvolvemento de proxectos libres permiten unha contorna
tecnolóxica de colaboración natural cos diferentes actores
existentes a nivel mundial. Asà mesmo, as estancias de
investigación, os congresos académicos e os proxectos de
investigación fomentan esta relación de colaboración. Ao ser o SL
un ámbito internacional por natureza, non ten sentido fixar
distincións entre unha colaboración con outras entidades en base á
nacionalidade das mesmas, xa que o que se valora é o código, e a
lingua franca para todos é o inglés. En canto á participación en
comunidades de software
libre
ou a liberación dos proxectos nos que participan cadanseu grupo de
investigación, é autónoma, e non nos consta que haxa unha
coordinación especial nesta materia. É importante -ao falarmos do
estudo do SL- considerar as vantaxes que achega a súa facilidade de
colaboración externa, xa que permite acceder dun xeito sinxelo e
natural ao coñecemento do que non se dispón na institución. Desta
maneira é máis doado estarmos actualizados e coñecermos os últimos
avances en tempo real seguindo as listaxes de correo dos proxectos
nos que se colabora ou se empregan nas nosas investigacións. En
relación das actividades desde a UDC, considerámonos unha contorna
aberta para a difusión do coñecemento e sempre colaboramos na
medida do posible cos organizadores dos eventos.
-Que
recepción teñen os cursos de formación en software libre para PAS
e PDI? Hai diferenzas nas demandas de formación por parte destes
dous colectivos?
-Tanto
o PAS coma o PDI da UDC participan de xeito activo nestes cursos de
formación, hai unha gran demanda de participación nos mesmos e as
enquisas de satisfacción indican que os aproveitan e agradecen
moito. Non vemos distinción en canto a PAS ou PDI (Persoal Docente e
Investigador), aÃnda que estes últimos adoitan requirir formación
máis especializada.
-A UDC forma
parte da iniciativa OpenCourseWare,
aÃnda que non conta expresamente cunha sección OCW de cursos
docentes abertos ao público. Expúxose a súa incorporación? Existe
algunha plataforma alternativa para achegar cursos abertos na
Universidade da Coruña?
-A
dÃa de hoxe estase traballando en incorporar contidos a esta
iniciativa, gran parte deles atópanse na plataforma
de televisión (UDCTv) e no
módulo de openmeeting
inserido con Moodle.
A nivel particular, algúns PDIs atópanse inmersos en diversos
proxectos de difusión do coñecemento aberto.